De asgrauwe dagen buiten verdrijf je binnen met een vleug kleur: het palet van een boeketje bloemen, het coloriet van uitbundige outfits, en natuurlijk ook het tintenscala in adembenemende prentenboeken. Neem nu Toermalijn. Zij is een bloedmooie prinses met ogen in drie kleuren, zoals de edelsteen waarnaar ze genoemd is. Ze zit opgesloten in een toren en net als Rapunzel wacht ze op de held die haar kan bevrijden. Ridders Robijn, Smaragd, Lazuur, Goud en heel wat anderen proberen het wel, maar ze mislukken. En dan is er ridder Onyx. Die slaagt er wel in om bij Toermalijn te komen. Als Onyx z’n helm afzet, lacht een sublieme regenboog in de lucht, want Onyx heeft een bruine huid en het is geen ridder, maar een dappere ridster, om het met schrijfster Janneke Schotveld te zeggen.

Dit verrassende verhaal is van de Italiaan Davide Cali en de sublieme tekeningen zijn van de Belgische Fatinha Ramos. Je leert de topillustrator een beetje beter kennen via een artikel met ingebed filmpje: Fatinha Ramos vertelt hoe ze tekent

Het prentenboek Toermalijn heeft verschillende laagjes en dat is ontzettend handig, want daardoor kun je het op veel manieren inzetten:

Kleur bekennen: genderpraatjes

Om te beginnen is Toermalijn natuurlijk een verhaal in de lijn van prinsen- en prinsessensprookjes met een happy end, maar het einde van dit sprookje heeft net dat tikkeltje meer: ridster kust prinses en je rolt de wereld van LGBTQIA+ binnen. Spannend! Zelfs kleuters hebben al iets te vertellen over jongens die op jongens zijn en meisjes die van meisjes houden. Sommige kinderen voelen al heel vroeg dat zij niet hetero zijn en het is zo fijn om jezelf te kunnen zijn:

Er zijn best wat pareltjes verschenen bij het thema LGBTQIA+, zowel voor kleuters: Prinses Kevin of Julian is een zeemeermin, als voor lagere schoolkinderen: George of De jongen in de jurk en young adults: Als vuur of Dit is best wel een episch liefdesverhaal. Voor algemene weetjes over gender enzo kan je terecht bij Cavaria.

Kleur bekennen: over huidskleur

Onyx heeft een bruine huid of moeten we zeggen: ‘heeft een donkere huid’ of ‘is anders gepigmenteerd’? Er wordt tegenwoordig diep over nagedacht en zwarte, gele of rode personages horen niet meer in nieuwe boeken thuis, of beter: ze horen er juist wel thuis, maar er wordt helemaal anders over hen gesproken. Toermalijn kan het delicate onderwerp mee op de kaart zetten. Hoe zouden kinderen en jongeren hun huidskleur benoemen? Wat vinden zij van de hele discussie? Wat kan en mag en wat is zeker uit den boze? Misschien heeft onze taal nieuwe woorden nodig om de nuances beter te kunnen weergeven? En hoe klinkt het in andere talen? Kinderen en jongeren die geen witte huid hebben, moeten zich ook kunnen herkennen in boeken en dat kan langzaam maar zeker meer en meer:

Kleur bekennen: prinsessen

Toermalijn is een heel lieve prinses -denken we toch, want we weten niet wat er gebeurt na de kus- maar er zijn ook minder aardige prinsessen. Die lekker gemene sujetten zijn ook razend interessant: Turandot bijvoorbeeld. Die wil niet trouwen en ze hakt elke prins die om haar hand vraagt de kop af als hij haar raadsels niet kan oplossen. Stel je voor wat er zou gebeuren als alle sprookjesprinsessen ineens een slechte inborst zouden krijgen. Hoe zouden die akelige dames er dan uitzien en welke straffen zouden zij voor hun prinsen bedenken? Je kan ook bij Turandot blijven en haar introduceren via het boek met cd Prinses Turandot of via de operamuziek van Giacomo Puccini natuurlijk: Tu che di gel sei cinta gezongen door Montserrat Caballé.

Kleur bekennen: edelstenen enzo

De ridders in Toermalijn zijn allemaal edel: edelsteen of edelmetaal. Al die waardevolle stenen en metalen zijn ook echt op aarde te vinden. Maak doorheen atlassen een avontuurlijke reis rond de wereld op zoek naar de mooiste exemplaren om je schatkist te vullen. Met een beetje geluk vind je in onze bergachtige buurlanden al een echt stukje bergkristal! Weet je wat ook kan? Reis rond de wereld in de gymles en dan na elk uitdagend stukje van het parcours een paar mooi gekleurde stenen ontdekken en onderzoeken. Je kan dergelijke steentjes in sommige speelgoedwinkels zelfs uit een kauwgomballenbak draaien. Vooraf een beetje inlezen? Dat kan! Kristallen en edelstenen

Er zijn ook leesboeken waarin bijzondere stenen een belangrijke rol spelen, zoals Harry Potter en de steen der wijzen natuurlijk, maar heb je deze al ontdekt?

Lezen is één ding, spelen is iets anders. Gezelschapsspelletjes waarin edelstenen een rol spelen zijn onder meer Ubongo, Iguazu en Drakenwraak.

Kleur bekennen: klinkende kleuren

Toermalijn barst natuurlijk ook van de kleuren. Rood is niet gewoon rood, maar robijn en groen is niet gewoon groen, maar smaragd. Schilders schilderen ook met de wonderlijkste kleuren als vermiljoen, karmozijn, titaanwit of beenzwart. Vreemde snuiters, die schilders, maar heb je al eens goed naar hun kunstwerken gekeken en heb je je al eens afgevraagd hoe al die tinten precies heten? Kinderen kunnen er vast wonderbaarlijke namen voor bedenken! Of ze kunnen de kleuren uitleggen als gids in hun eigen schildersatelier. Misschien kun je samen ook nog wat kleur opsporen in uitdrukkingen en zegswijzen, want Toermalijn heeft haar prinses op het witte paard gevonden. Ze zit op een roze wolk en ze zal Onyx vast geen blauwtje laten lopen…

Je kan ook altijd naar echte schilderijen gaan kijken. In de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel heb je verschillende collecties onder hetzelfde dak en de kleur spat er van de muren! De educatieve dienst heeft misschien wel een parcours op jouw maat. https://www.fine-arts-museum.be/nl/de-musea/musee-meunier-museum

Toermalijn is ongetwijfeld een erg rijke bron voor jong en oud. Bovendien is ze ook nog knap en dat is mooi meegenomen, want het oog wil toch ook altijd wat. Onyx en Toermalijn galopperen nu de Jeugdboekenmaand 2022 tegemoet, want in de wereld van ‘Helden en schurken’ horen ze zeker thuis!

Als vuur, George, Een indiaan als jij en ik, Mijn broer en De steen van Eileen zijn ook als Daisy-luisterboek beschikbaar